همشهری آنلاین _ معصومه حق‌جو: این کانون‌ها با شیوع کرونا آموزش‌ها و دوره‌های خود را در قالب تولید محتوای آموزشی یا مناسبتی به‌صورت مجازی برگزار می‌کنند. با «شیوا مقدم» رئیس فرهنگسرای خانواده، در حالی که هدف از تأسیس این کانون‌ها را ارتقای سطح مشارکت شهروندان در تعاملات فرهنگی ـ هنری و ترویج فرهنگ و هنر اسلامی ـ ایرانی عنوان می‌کند، به گفت‌وگو نشستیم.
مقدم می‌گوید تا قبل از شیوع کرونا کانون‌های نویسندگی و روان‌شناسی در فرهنگسرا فعالیت خوبی داشتند، ولی با توجه به شرایط پیش‌آمده، این کانون‌ها در صفحه اینستاگرامی فرهنگسرای خانواده به فعالیت خود ادامه می‌دهند. رئیس فرهنگسرای خانواده ۲ کانون ادبی نوپا را هم معرفی می‌کند که یکی از آنها کانون گشت‌وگذار ادبی است که از سال ۱۳۹۸ در زمینه بررسی و تحلیل آثار و اندیشه‌های شاعران کلاسیک تا قبل از کرونا نشست‌هایی برگزار کرده بود و دیگری کانون داستان‌نویسی صدای قلم به دبیری مریم قدیانی هم با برگزاری نشست برای نوجوانان و جوانان تلاش کرد تا روش‌های خلاقانه در نوشتن را به آنها آموزش بدهد. کانون داستان‌نویسی صدای قلم هم از زمان شیوع کرونا به‌صورت مجازی فعالیت دارد.
- تغییر نحوه فعالیت کانون‌ها در دوران کرونا
«ماهرخ حسن‌زاده» که مسئول کانون‌های فرهنگسراست، از برنامه‌های پربار کانون‌ها تا پیش از کرونا در مناسبت‌های مختلف می‌گوید: «کانون‌ها با شیوع این ویروس آموزش‌ها و دوره‌های خود را در قالب تولید محتوای آموزشی یا مناسبتی به‌صورت مجازی برگزار می‌کنند. به‌عنوان مثال، کانون ادبی ـ عرفانی شفق تاکنون در مناسبت‌های مختلف از بزرگداشت حافظ، شهریار، مولانا گرفته تا شب چله و... پادکست‌هایی را تولید و در فضای مجازی منتشر کرده است.» به گفته مسئول کانون‌های فرهنگسرا، در حال حاضر کانون ادبی ـ عرفانی شفق در کنار کانون فرهنگی ـ مذهبی بر ستیغ چکاد بیشترین فعالیت را در فضای مجازی دارد: «کانون مذهبی بر ستیغ چکاد در مناسبت‌های مذهبی، برنامه‌هایی را به‌صورت ویدئوکلیپ در فضای مجازی منتشر می‌کند.»
- تولید محتوا متناسب با موضوعات جامعه امروز
معمولاً در هر محله افرادی هستند که ذوق ادبی دارند. در فرهنگسرای خانواده هم کانون ادبی ـ عرفانی شفق چند سال است که با حضور یکی از اهالی قدیمی که دکترای ادبیات زبان و ادبیات فارسی دارد نشست‌های تخصصی در زمینه شعر و ترانه برگزار می‌کند. به گفته دکتر «پرستو یمینی» دبیر این کانون، کانون از سال ۱۳۹۶ در مناسبت‌های مختلف با حضور کارشناسان در حوزه شعر و ادب فارسی، میزبان علاقه‌مندان به شعر و ادب است: «این نشست‌ها که قبلاً به‌صورت دوره‌ای برگزار می‌شد این روزها با شیوع کرونا به‌صورت مجازی فعالیت خود را ادامه می‌دهد.»
یمینی که قبلاً در کسوت سخنران در فرهنگسرا فعالیت داشته است، می‌گوید: «کم‌کم با برنامه‌ریزی خانم حسن‌زاده، مسئول فعلی، کانون‌های فرهنگسرا جایگاهی برای خود پیدا کرد و کانون ادبی ـ عرفانی شفق بنیان نهاده شد. بعد از مدتی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های مختلف هم به جمع ما افزوده شدند. در حال حاضر ۲ سال از فعالیت رسمی ما می‌گذرد.»
دبیر کانون می‌گوید برنامه‌ها قبلاً به‌صورت ماهانه و اکثراً به مناسبت‌های مختلف برگزار می‌شد: «به‌عنوان مثال در همایش‌های بین‌المللی‌ای که تدارک می‌دیدیم با موضوع فردوسی یا نوروز و... میزبان چند تن از بزرگان کشورهای فارسی‌زبان همچون تاجیکستان و افغانستان بودیم و این افراد را از طریق سفارت دعوت می‌کردیم تا درباره این موضوعات صحبت کنند.» به گفته یمینی، موضوع سخنرانی‌ها به گونه‌ای انتخاب می‌شوند که بتوان از ۳ بعد فلسفه، روان‌شناسی و ادبیات به آن پرداخت. او ادامه می‌دهد: «شرکت‌کنندگان در این همایش‌ها اکثراً جزو جهان‌دیدگان اهل دل و بسیار باسواد بودند. حضور این هم‌محله‌ای‌های قدیمی و بازنشسته باعث دلگرمی ما بود.»
دبیر کانون می‌گوید مانند گذشته در برنامه‌های متنوع آینده هم‌محور اصلی، موضوعات مورد نیاز جامعه امروز است که از ۳ بعد ادبی ـ عرفانی، روان‌شناسی و فلسفی مطالعه و بررسی می‌شود. نویسندگان و شاعران هم برنامه‌هایی خواهند داشت: «اخیراً کرونا را از نگاه فلسفی و روان‌شناسی و ادبی بررسی کردیم. اردیبهشت امسال برنامه شعرخوانی توسط برخی از اعضا با موضوع بهار و قرنطینه در فضای مجازی اجرا شد. برنامه‌های آیینی مختلف هم برگزار شده است. در یکی از این برنامه‌ها به شخصیت والای امام حسین(ع) از نگاه عرفا و عزاداری از جنبه روان‌شناسی پرداختیم. لایک‌های پست‌هایی از این دست نشان می‌دهد که هنوز هم مخاطبان ما در فضای مجازی ما را دنبال می‌کنند و همین موضوع به ما برای ادامه راه انگیزه می‌دهد.»
- انتشار پادکست در فضای مجازی
دکتر «عبدالحمید کاملی رحیمی»، یکی دیگر از اعضای فعال کانون شفق است. او می‌گوید حدود ۵ سال است که با فرهنگسرای خانواده همکاری دارد: «چندین کلاس کاربردی به نام حکمت‌درمانی در محدوده سال‌های ۹۳ و ۹۴ برگزار کردیم که ترکیبی از فلسفه و روان‌شناسی و ادبیات بود. بعدها فرهنگسرا برنامه‌های خود را در قالب سخنرانی‌ها و جلسات و نشست‌های مختلف برگزار کرد.» به گفته کاملی، از زمانی که فعالیت‌های کانون، مجازی شده است با طرح موضوع، مطالب به‌صورت پادکست، فتوکلیپ و... تهیه می‌شود و مسئول کانون‌ها در فضای مجازی فرهنگسرا منتشرشان می‌کند. این عضو فعال کانون عقیده دارد با استفاده از ظرفیت فضای مجازی می‌توان به‌صورت زنجیره‌وار فعالیت‌های کانون را ادامه داد: «خوشبختانه پست‌های اینستاگرام تاکنون بازخورد خوبی داشته و مورد استقبال قرار گرفته است. به‌طور حتم بعد از کرونا که این برنامه‌ها به‌صورت حضوری برگزار می‌شود، با استقبال بیشتری روبه‌رو می‌شویم.»
- ضرورت برگزاری منظم برنامه‌ها
دکتر «هایده هجرانی» یکی دیگر از اعضای فعال کانون است که در زمینه روان‌شناسی تخصص دارد و از سال ۹۶ تاکنون با دبیر کانون، همکاری داشته است: «زمانی که هنوز کرونا شیوع پیدا نکرده بود، بعد از هر سخنرانی، شرکت‌کنندگان که غالباً جزو افراد با سواد بودند و تحصیلات عالی داشتند، از موضوعات استقبال می‌کردند.» هجرانی عقیده دارد، اگر چنین برنامه‌هایی منظم برگزار شوند، مردم استقبال بیشتری می‌کنند. «جمعیت جوان و آینده بهتر» یکی از آخرین فعالیت‌های هجرانی در فضای مجازی فرهنگسرای خانواده است.
- ظرفیت‌های مغفول‌مانده فضای مجازی
عملکرد کانون‌های فرهنگسرا به کمک فضای مجازی نشان می‌دهد کرونا با تمام محدودیت‌هایی که ساخت و تلخی‌هایی که داشت، برخی ظرفیت‌های مغفول‌مانده فضای مجازی را در ابعاد اجتماعی آشکار کرد و به کمک فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی آمده است. این ظرفیت‌های به کار گرفته شده حتی در دوران پساکرونا نیز می‌توانند مورد توجه قرار بگیرند و مکمل برنامه‌های پیشین نهادهای اجتماعی باشند تا چتر این اقدامات فرهنگی اجتماعی در جامعه گسترده‌تر از گذشته شود.
نظر شما